ازبکستان در قلب آسیای مرکزی و بین دو رودخانه بزرگ آمودریا و سیر دریا واقع شده است که تاریخ زندگی ملل در این سرزمین بیش از هزار سال است.احتمالا این سرزمین یکی از کهن ترین تمدن های جهان باشد.

تاریخ ازبکستان تاریخ افراد و ملت های بزرگ، فتوحات خونین و شورش های بزرگ و تاریخ پیدایش زیباترین شهرهای آسیای مرکزی است.

مردم قرن ها پیش در قلمرو ازبکستان ساکن شدند. شهرهای زیبای سمرقند، بخارا، خیوه و غیره را ساختند که بعد ها توسط قبایل همسایه ویران شد، اما به همت مردم ازبکستان دوباره از نو ساخته شدند. این سرزمین چهارراه، جاده ابریشم بود که آسیا را به اروپا متصل می کرد. در بازارها و کارگاه‌های متعدد ازبکستان، صنعتگران آثار هنری و دستی زیبایی خلق می‌کردند که از راه جاده ابریشم به دورافتاده‌ترین نقاط اروپا و آسیا می‌رسید.

به گفته باستان شناسان، ازبکستان یکی از قدیمی ترین مکان های سکونت انسان بوده است. بر اساس یافته‌های باستانی در کوه‌های بایسون تاو ازبکستان و ابزارهای اولیه کشف شده در سمرقند، مشخص است که این منطقه در اوایل دوره پارینه سنگی، مسکونی بوده است. در دوره پارینه سنگی نئاندرتال در این سرزمین سکونت داشتند و محل دفن آنها در غار تشیک تاش کشف شد،که قدمت آن به فرهنگ موستیری می رسد علاوه برآن باستان شناسان محل دفن یک پسر بچه 8-9 ساله را کشف کردند.حفاری ها نشان می دهد که مردی در آن دوره شکار میکردند و در غارها ساکن بودند.
عصر پارینه سنگی در ازبکستان
با توسعه بشریت، مردم ازبکستان به نقاشی بر روی دیواره غارها روی آوردند (سنگ نگاره ها) و نقش هایی از شکار، نبرد و آیین ها به جای گذاشتند. با کاوش در سنگ نگاره های دوره های مختلف تاریخ می توان تاریخ بشر را خواند، که اهلی کردن حیوانات، اولین ایده های مذهبی، ظهور سلاح ها و بسیاری موارد دیگر – همه اینها توسط اجداد ما بر روی صخره ها ثبت شده است.
عصر میان سنگی در ازبکستان
دوره بعدی عصر میان سنگی نام دارد که 15-20 هزار سال پیش بود که بناهای تاریخی آن دوره عبارتند از سکونتگاه بدوی در سمرقند، لایه های خاکی بالای غار ماچای منطقه بایسون، نقاشی های صخره ای در منطقه شیباد و غیره.
عصر نو سنگی در ازبکستان
سرنجام در دوره نوسنگی با توسعه جوامع، سکونت در بخش غربی صحرای قزل کوم، نزدیک رودخانه آمو دریا همچنین سکونت در اوزگون، بخش شمالی صحرای قراقوم، غار نشینی در منطقه سرخاندریا افزایش یافت و یافته ها در مناطق تاشکند، فرغانه، سمرقند و سرخندریا نشان میدهد سفالگری، دامداری و بافندگی چوپانی توسعه یافته است.
عصر برنز در ازبکستان
دوره برنز در تاریخ ازبکستان شامل دوره ای از هزاره سوم تا سده های اولیه هزاره اول قبل از میلاد است. دوران دگرگونی ها، تشکیل اولین دولت ها در قلمرو دو رودخانه بزرگ بود: باکتریای باستانی و خوارزم بزرگ. که دوران پیدایش اولین دین در آسیای مرکزی بود.
پس از این دوره ها ازبکستان دچار تحولات بسیاری شد
در قرن ششم پیش از میلاد آسیای مرکزی توسط کوروش، پادشاه ایران فتح شد. بیش از دویست سال تمام بخش جنوبی آسیای مرکزی بخشی از امپراتوری هخامنشی بود که با ورود ارتش اسکندر مقدونی، به امپراتوری هخامنشی پایان یافت.
فروپاشی امپراتوری ایران در قرن چهارم قبل از میلاد اتفاق افتاد، زمانی که اسکندر مقدونی، رهبر نظامی بزرگ یونانی، ایرانیان را در نبرد گاوگام الله شکست داد و در سال 329 قبل از میلاد اسکندر قدرت خود را در سغد تقویت کرد که
در سال 323 قبل از میلاد، پس از مرگ اسکندر، سغد بخشی از دولت سلوکیان شد.

علیرغم توسعه سریع، پادشاهی یونان و باختری توسط اختلافات مدنی ازهم پاشیده شد و سپس قومی توسط یک قبیله کوشانی کوشان (یوژی) تأسیس شد که توانستند خوارزمی را که قبلاً جدا شده بود فتح کنند. امپراتوری کوشان به یکی از بزرگترین سرزمین های آن دوره تبدیل شد که آسیای مرکزی، بخشی از افغانستان کنونی و شمال هند را شامل می شد. فرمانروای کوشانی، کانیشکا اول، آیین بودا را پذیرفت و در سراسر دولت معابد بودایی ساخته شد. شهرهای آسیای مرکزی به مراکز صنایع دستی و تجارت تبدیل شدند. که دوران شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و هنری بود. اما مهم‌ترین دستاورد آن دوره، مسیر تجاری زمینی بود که بعدها جاده ابریشم نام گرفت. این مسیر اسیا را به اروپا وصل میکرد که بخش مرکزی ازبکستان و دره فرغانه، بخش مهمی از این شاهراه شد. سرانجام در قرن چهارم میلادی توسط قبایل کوچ نشین افتالیت ویران شد.

در سال 250 قبل از میلاد پارت از دولت سلوکیان جدا شد و قلمرویی را فتح کرد که از آسیای صغیر تا هند امتداد داشت.که در اثر درگیری های داخلی و فشار روم از بین رفت.

همچنین شواهدی از دولت باستانی کانگجو در اوستا یافت شد که در قرن چهارم در جریان هجوم قبایل کوچ نشین به مناطق کشاورزی آسیای مرکزی نابود شد.
درنتیجیه تهاجم مسلحانه سربازان روس در دهه 60 قرن نوزدهم، خانات کوکند منسوخ شد و در 11 ژوئیه 1867 فرمانداری کل ترکستان تأسیس شد.
و در پاییز 1917 قدرت شوروی اعلام شد. و اقدامات زیادی برای رفع بی‌سوادی انجام شد. دراین زمان سبک زندگی سنتی و فرهنگ ازبکستان از بین رفت و صنعتی شد .

در طول جنگ جهانی دوم 1941-1945، تاشکند به پناهندگان از کل اتحاد جماهیر شوروی پناه می داد و شهر نان و شهر دوستی ملل نامیده می شد.

در سال 1966 یک زمین لرزه شدید در تاشکند بخش عمده ای از شهر قدیمی را ویران کرد. که توسط معماران به سبک شوروی بازسازی شد و در سال 1977 اولین مترو آسیای مرکزی در تاشکند به بهره برداری رسید.

ازبکستان مستقل

سرانجام با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، استقلال سیاسی ازبکستان در جلسه ششم فوق العاده شورای عالی در 31 اوت 1991 اعلام شد